lekarz z chromaniem przestankowym, lekarz od bólu nóg
Aorta brzuszna, tętnica miednicy
aorta brzuszna, tętnica biodrowa, tętnica udowa
Główna tętnica brzuszna, zwana także aortą brzuszną (łac. aorta brzuszna) i tętnice miednicy, tętnice biodrowe (łac. arteriae iliacae) (prawa i lewa) to duże naczynia, które przenoszą krew zanieczyszczoną tlenem i składnikami odżywczymi do brzuch, okolice miednicy i nogi. Naczynia te zlokalizowane są w tylnej części brzucha i miednicy w pobliżu kręgosłupa za otrzewną (zaotrzewnowo). Aorta brzuszna poniżej gałęzi tętnic nerkowych (aorta podnerkowa) jest najczęściej dotknięta zarówno chorobą okluzyjną, jak i powstawaniem tętniaków. Jednak te choroby mogą również uszkodzić tętnice trzewne.
Autor: Dr. Andreas Franczak, specjalista chirurgii, chirurgii naczyniowej i chirurgii wisceralnej
Choroba tętnic, chromanie przestankowe
Co to jest PAD?
W przypadku choroby zarostowej tętnic obwodowych (PAD) dopływ krwi do nóg lub ramion jest zaburzony. Przyczyną jest zwykle zwężenie (miażdżyca tętnic) „obwodowych” tętnic, zwanych również tętnicami aorty brzusznej, miednicy, nóg i ramion. Ponieważ miażdżyca dotyka całego człowieka, bardzo często dotknięte są tętnice wieńcowe (ryzyko zawału serca), tętnice szyjne (ryzyko udaru) i inne tętnice. Charakterystyczne dla zaburzeń krążenia w nogach jest to, że objawy są najpierw zauważane, gdy występuje szczególny wysiłek (szybkie chodzenie, szybkie wchodzenie po schodach), a następnie szybko ustępują w pozycji stojącej. Ta typowa niepełnosprawność w chodzeniu doprowadziła do określenia utykania przerywanego (claudicatio intemittens). Potocznie pojawia się też określenie „choroba okienna”. W przypadkach, w których głównie dotyczy aorty brzusznej lub tętnicy miednicy, często zdarza się, że ból pojawia się po raz pierwszy, gdy pośladki są obciążone.
Jakie etapy istnieją?
W stadium I występują zwężenia tętnic, ale bez objawów. Jednak szybkość rozwoju choroby znacznie się różni w zależności od osoby.
W stadium II ból zmusza do regularnych przerw, co dało temu stadium choroby nazwę „chromanie przestankowe”. Bólem mięśnie sygnalizują, że cierpią na brak tlenu. Podczas chodzenia jest bardziej zestresowana, potrzebuje więcej tlenu i musi być lepiej ukrwiona. Ale to nie jest możliwe: przez zwężone tętnice nie może płynąć tyle krwi, ile jest potrzebne.
Etap III charakteryzuje się tym, że ból pojawia się również w spoczynku, zwłaszcza w nocy, kiedy nogi są uniesione. Zwisanie nóg lub wstawanie i chodzenie często przynosi ulgę od dyskomfortu.
W stadium IV nawet najmniejsze urazy goją się słabo, mogą wystąpić infekcje, palce u nóg stają się niebieskie lub czarne, a tkanka ginie. Jeśli nie można przywrócić wystarczającego przepływu krwi poprzez terapię, konieczna jest nawet amputacja.
Jak postępuje choroba?
Przebieg PAD różni się znacznie w zależności od osoby. Wiele zależy od zatrzymania miażdżycy. Ponieważ im bardziej zwężają się tętnice, tym gorszy przepływ krwi. Dyskomfort i ból nasilają się coraz bardziej. Kluczem do trwałego sukcesu w walce z PAD jest konsekwentne zwalczanie czynników ryzyka (palenie tytoniu, wysokie ciśnienie krwi, wysoki poziom lipidów we krwi, cukrzyca, otyłość). Tutaj możesz zrobić najwięcej dla swojego zdrowia. A za każdy osiągnięty tutaj sukces zostaniesz kilkakrotnie nagrodzony: nie tylko pozytywnie wpłynie to na PAOD, ale także zmniejszy się ryzyko zawału serca lub udaru mózgu. We wczesnych stadiach podstawą leczenia jest trening chodzenia i gimnastyka specjalna. Celem jest zmniejszenie dyskomfortu i zwiększenie dystansu chodzenia. Ważne: program powinien być uzgodniony z lekarzem, ponieważ w przypadku bólu spoczynkowego lub gdy tkanka już zniszczyła, trening ruchowy zwykle nie jest już możliwy. Poprzez trening powstają nowe naczynia krwionośne, które omijają zablokowany odcinek naczyń krwionośnych i mogą ponownie zaopatrywać mięśnie w tlen. Ból maleje, często możliwy dystans chodzenia znacznie się zwiększa. Zasadniczo obowiązuje następująca zasada: odległość, prędkość i czas chodzenia muszą być dostosowane do możliwości danej osoby, trening chodzenia nie może prowadzić do silnego bólu. Dlatego trening interwałowy ma sens.
Jakie są metody leczenia?
Lekarze mają również dostęp do wielu leków do leczenia PAD. Inhibitory czynności płytek krwi (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel) stosuje się głównie w celu zapobiegania ryzyku poważnych powikłań, takich jak zawał serca, udar lub ostra niedrożność naczyń. Ponadto przydatna okazała się terapia lekami obniżającymi stężenie lipidów we krwi. Antykoagulanty (antykoagulanty) można stosować na przykład po operacji naczyniowej lub gdy istnieje ryzyko tworzenia się skrzepów w sercu, takie jak pewne zaburzenia rytmu serca lub po zawale serca. Substancje wspomagające krążenie przede wszystkim poprawiają właściwości przepływu krwi, a także działają rozszerzająco na naczynia krwionośne. W zaawansowanych stadiach choroby okluzyjnej prostaglandyny, takie jak alprostadil i lloprost, okazały się bardzo skuteczne.
Możliwe jest ponowne poszerzenie zwężonej tętnicy lub stworzenie „objazdu” (obwodnicy) wokół zwężonego obszaru. Takie zabiegi są brane pod uwagę przede wszystkim w przypadku krótkiego, bezbolesnego spaceru, bólu w spoczynku, a nawet ubytków tkanek (martwicy). Wybór zabiegu zależy od wielu czynników – m.in. rozległości choroby i lokalizacji zwężenia naczyń. Dylatacja balonowa (PTA) jest jedną ze standardowych metod, w której zwężenie miażdżycowe jest odpychane za pomocą cewnika balonowego, eliminując w ten sposób wąskie gardło. Ponadto można zastosować wspornik naczynia (stent), aby zapobiec reokluzji. W niektórych przypadkach bardziej korzystna może być operacja pomostowania. Przewężenie jest omijane przez przekierowanie z własną żyłą krwi (żyłą) lub plastikową rurką. Długoterminowy sukces dylatacji balonowej lub operacji bajpasów zależy również w dużej mierze od tego, jak konsekwentnie postępujesz przeciwko swoim czynnikom ryzyka. To, jak długo naczynie pozostaje otwarte, w dużej mierze zależy od postępu miażdżycy!
Autor: Dr. Andreas Franczak
Artykuły prasowe
