Tętnica podobojczykowa (arteria subclavia)
Tętnica podobojczykowa pochodzi z łuku aorty po lewej stronie i z pnia ramienno-głowowego po prawej stronie i przenosi krew z serca do ramienia. Zaburzenia krążenia w obszarze tętnicy podobojczykowej mogą nie tylko prowadzić do uczucia zimna w dłoniach lub bólu w dłoniach, ale także, w zależności od lokalizacji zwężenia, mogą prowadzić do problemów z równowagą i upadków.
Zwężenie od zewnątrz (Thoracic Outlet Syndrome TOS)
Czym jest miażdżyca tętnic?
Miażdżyca tętnic to choroba, która w różnym stopniu może dotyczyć wszystkich tętnic u ludzi. Złogi tłuszczu, tkanki łącznej, wapnia i skrzepów krwi gromadzą się w tętnicach i najpierw powodują zwężenie naczyń krwionośnych, a następnie ich zablokowanie. W zależności od lokalizacji tętnic, miażdżyca tętnic powoduje różne objawy. Na przykład w tętnicach serca (choroba wieńcowa) najpierw prowadzi do bólu w klatce piersiowej (dusznica bolesna), a następnie do zawału serca. W tętnicach szyjnych ciężka miażdżyca może prowadzić do udaru. To niebezpieczne zwężenie tętnic powoduje chorobę okluzyjną tętnic miednicy i nóg. W zależności od nasilenia tej choroby może wystąpić ból nóg podczas chodzenia (chromanie przestankowe), ból w spoczynku lub źle gojące się rany na stopach. Miażdżyca tętnic podobojczykowych (znanych również jako tętnice obręczy barkowej) może objawiać się szybkim zmęczeniem ramienia, nadwrażliwością na zimno lub zjawiskiem stukania (zespół podkradania tętnicy podobojczykowej).
Co to jest zespół podkradania podobojczykowego?
Zespół podkradania podobojczykowego (zjawisko kraniotomii tętnicy kręgowej) odnosi się do odwrócenia przepływu krwi w obszarze mózgu z powodu zwężenia tętnicy podobojczykowej (tętnicy obręczy barkowej). W normalnym stanie krew przepływa z serca bez objazdów przez aortę i tętnicę podobojczykową do tętnic ramienia. W przypadku ciężkiej miażdżycy tętnic ze zwężeniem lub niedrożnością ujścia tętnicy podobojczykowej i aktywacji ramienia, krew nie może w wystarczającym stopniu przepływać do ramienia bezpośrednią drogą, a ramię „kradnie” krew z mózgu przez tętnicę kręgową. Może to prowadzić do zawrotów głowy, chwiejnego chodu i omdlenia. Ten zespół naczyniowy zwykle dotyka lewej strony ciała.
Jak dochodzi do postawienia rozpoznania choroby refluksowej?
Poważne zwężenie tętnicy podobojczykowej można rozpoznać po różnicy w ciśnieniu krwi między prawą a lewą stroną (zakładając, że przeciwna strona nie jest zwężona). Różnica ponad 30 mm Hg w skurczowym ciśnieniu krwi mierzonym na ramieniu jest określana jako znacząca. Ponadto wyżej wymienione objawy mogą stanowić kliniczne wskazania możliwego zwężenia tętnicy podobojczykowej. Zmniejszony przepływ krwi w tętnicy podobojczykowej można wykryć za pomocą kodowanej kolorem ultrasonografii dupleksowej (color duplex). Wykrywanie jest również możliwe przy użyciu tomografii komputerowej (CT).
Jakie są metody leczenia?
Lekarze mają do dyspozycji szereg leków stosowanych w leczeniu miażdżycy. Inhibitory funkcji płytek krwi (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel) są przede wszystkim stosowane w celu zapobiegania ryzyku poważnych powikłań, takich jak zawał serca, udar mózgu lub ostre zamknięcie naczyń krwionośnych. Przydatne okazało się również leczenie lekami obniżającymi poziom lipidów. Substancje pobudzające krążenie przede wszystkim poprawiają właściwości przepływu krwi, a także mają działanie rozszerzające naczynia krwionośne. W zaawansowanych stadiach choroby okluzyjnej skuteczne okazały się również prostaglandyny, takie jak alprostadil i lloprost.
Jeśli występuje już wyraźny zespół podkradania podobojczykowego z powodu poważnego zwężenia lub niedrożności tętnicy podobojczykowej, konieczne jest leczenie interwencyjne lub chirurgiczne. Podczas badania naczyniowego z użyciem środka kontrastowego (DSA - cyfrowa angiografia subtrakcyjna) można poszerzyć zwężenie (PTA - przezskórna angioplastyka transluminalna) lub umieścić metalową siatkę (stent). W niektórych przypadkach środki te nie są możliwe, więc operacja jest jedyną opcją. W takim przypadku tętnica podobojczykowa jest przenoszona do tętnicy szyjnej lub tworzony jest bypass (protetyczny bypass) między tętnicą szyjną a podobojczykową. Długoterminowy sukces operacji balonowego poszerzenia lub pomostowania zależy również w dużej mierze od tego, jak konsekwentnie zwalczane są czynniki ryzyka. To, jak długo naczynie pozostaje otwarte, zależy w dużej mierze od postępu miażdżycy!
Autor: Dr. Andreas Franczak